Semana Santa

De Semana Santa in Spanje is de week die voorafgaat aan Pasen. De Heilige Week begint op Palmzondag en eindigt op Paaszondag. Tijdens deze week wordt het lijden van Christus herdacht en door vele gelovigen plechtig boete gedaan. Vooral in Andalusië zijn de vieringen uitbundig en is de gehele regio ondergedompeld in een sfeer van devotie. Elk jaar, wanneer de lente zijn intrede heeft gedaan, worden de straten en pleinen omgetoverd tot een grote openlucht tempel, waar gelovigen en nieuwsgierigen samenkomen om het Paasfeest te vieren en te genieten van de traditionele processies. Tijdens deze religieuze optochten worden Christus- en Mariabeelden en passietaferelen op houten, vergulde of verzilverde plateau’s (paso’s of trono's) meegetorst door de straten van de stad of het dorp.

De Goede Week in Andalusië is uitgegroeid tot een wezenlijk onderdeel van de cultuur en ademt de geest en trots van de Andaluz. De processies in de kleinere steden en dorpen vinden doorgaans plaats op donderdag en vrijdag en zijn lokale gebeurtenissen, maar in de grote steden betreft het een uitbundige viering die de gehele week duurt. Tienduizenden boetelingen en belangstellenden komen van heinde en verre, om meegevoerd te worden in de emotie en de pracht en praal. De festiviteiten in Sevilla en Málaga zijn het grootst van opzet en trekken jaarlijks vele toeristen van over de gehele wereld. In Sevilla worden wel zestig processies gehouden. Ook de optochten in Granada, Jerez de la Frontera, Huelva, Cádiz, Córdoba en Jaén zijn meer dan de moeite waard om te bekijken, waarbij elke stad het feest op eigen wijze viert. Hoe belangrijk de Semana Santa voor de Andaluz is, blijkt wel uit het feit dat de Malagueño filmster Antonio Banderas elk jaar aanwezig is als leider (capataz) van de broederschap Virgin de las Lágrimas y Favores (Maagd van Tranen en Gunsten). Verscholen onder een puntmuts loopt hij onherkenbaar mee in de processie van Málaga. Hij laat zelfs in zijn filmcontracten opnemen dat hij vrij is in de week voor Pasen.

De processies die enkele uren in beslag nemen, worden zowel overdag als ’s avonds gehouden en zijn een serieuze aangelegenheid, waarbij iedere deelnemer een eigen taak heeft. Zij worden elk georganiseerd, gecoördineerd en gefinancierd door een broederschap (hermandad of cofradía) behorende tot een bepaalde parochie. Een broederschap kan vele duizenden leden van over de hele wereld hebben. De start en het einde van een processie vindt plaats bij de eigen parochiekerk en zijn momenten met extra lading, doorgaans de hoogtepunten van de parade. De hermandads zijn ook verantwoordelijk voor de constructie en het onderhoud van de paso’s, die soms honderden jaren oud zijn. In de dorpen zijn ze slechts bescheiden van formaat, maar in de grote steden kunnen ze enorme afmetingen aannemen. De grootste tref je aan in Málaga, waar ze overigens trono worden genoemd en kunnen tot 9 meter hoog zijn en 6 ton wegen. Deze gigantische draagbaren worden door wel honderdvijftig costalero’s gedragen, die elk een kussentje op het hoofd hebben gebonden om verwondingen te voorkomen. Al wiegend op de muziek van fanfares of het tromgeroffel van tamboers beweegt het platform zich langzaam voort, op het hoofd of de schouders van serieus kijkende boetelingen. Telkens wordt het na een aantal meters neergezet en worden er saeta’s (à capella gebedszangen in flamencostijl) toegezongen. Het manoeuvreren is een ingewikkelde en precieze aangelegenheid en wordt aangestuurd door de capetaz. Het zonder schade in- en uitgaan van de kerk of het parochiehuis is tijdrovend omdat er slechts een paar centimeter speelruimte is. Ook een bocht maken is een hachelijke zaak en duurt meestal vele minuten. Een goede actie wordt beloond met een flink applaus van de toekijkende menigte.

De processies bestaan uit een aantal gedeelten, gescheiden door geborduurde vaandels en standaards en worden voorafgegaan door het Cruz de Guía, een groot kruis. Hierachter volgen de boetelingen, soms blootsvoets en zichzelf pijnigend. De boetelingen gekleed in een tenue zijn de nazareno’s. Zij zijn anoniem door het dragen van een capirote, een puntmuts met een kap waarin uitsparingen voor de ogen zijn gemaakt, die tot over de schouders valt. Volgens rang en stand dragen zij een boetekruis, vaandel, staf, kaars of religieus relikwie. Naar gelang de grootte van de cofradía, kan het aantal deelnemers van een processie oplopen tot meerdere duizenden personen. Tussen de groepen door wiegen de paso’s, de één nog meer vereerd dan de ander. De laatste paso is altijd het beeld van een gekroonde Maagd gekleed in een mantel onder een baldakijn. Voor en achter het beeld staan vele kaarsen opgesteld, die als het donker is worden aangestoken.

De paso’s met de twee meest geadoreerde Mariabeelden in Sevilla zijn die van Maria Santissima de la Esperanza de Triana en Maria Santissima de la Esperanza Macarena. De processies van deze cofradía’s vinden plaats op Madrugada (Ochtendgloren van Goede Vrijdag) en vertrekken na middernacht om pas in de middag van Goede Vrijdag te eindigen. Het zijn traditioneel de meest emotionele tochten van de Semana Santa. De Goede Week in Sevilla is elk jaar bijzonder druk. Om een mooie plek langs de route te bemachtigen, zul je vroeg van de partij moeten zijn. Voor degenen die verzekerd willen zijn van goed zicht op de processies is er de mogelijkheid om een balkon te huren bij één van de huizen. Prijzen kunnen hierbij oplopen tot wel € 1.700. Je hebt dan wel prima beeld op de 105 paso’s van de 55 broederschappen die langstrekken. De passietaferelen variëren van het Laatste Avondmaal, tot de kruisgang en de graflegging.

Het dragen van een paso is een grote eer. Costalero wordt je dan ook niet zomaar, vaak wordt de taak verkregen door vererving van vader op zoon. De toewijding en gratie waarmee de paso’s urenlang door de straten worden gezeuld is bewonderenswaardig. De diepe emotie rond deze week maakt de Semana Santa tot een bijzonder feest en zal ook veel indruk maken op ongelovigen.

10 bijzondere processies tijdens Semana Santa in Andalusië