Traje de Luces – “kostuum van lichtjes”

 

De marketinggedachte achter de reclamespot van Cruzcampo uit 2009, is de profilering van het biermerk als typisch Andalusisch. Eens was dat waar, maar tegenwoordig is het merk eigendom van biergigant Heineken. Aan de hand van metaforen en stereotypen wordt Cruzcampo verweven met zuidelijke regio, in de verwachting de lokale verkopen te stimuleren. Als één van de typisch Andalusische kenmerken die in het filmpje worden opgesomd, wordt het traje de luces aangehaald. Voor lokalen is dat een bekend begrip, maar aan de doorsnee liefhebber van Zuid-Spanje zal deze opmerking in onwetendheid voorbij gaan.

Het traje de luces (kostuum van lichtjes) is de naam die is gegeven aan de kleding die de torero draagt tijdens een corrida (stierengevecht). De naam is afgeleid van de schitteringen in het zonlicht door de rijkelijke versieringen op het pak. Gouddraad is voorbehouden aan de matador en de picador, voor de overige torero’s wordt zilvergaren gebruikt. Als land dat sterk aan tradities hangt is het niet verwonderlijk dat het kostuum sinds het eind van de 18^e eeuw niet of nauwelijks is veranderd. Het kostuum is gebaseerd op de kleding van de adel ten tijde van Napoleon en heeft een pseudo-militaire snit. De sterren zijn daarbij vervangen door kikkers. De felle kleuren en opvallende borduursels hebben wellicht een vrouwelijke inslag maar het nauwsluitende pak benadrukt het silhouet van de torero en bevestigt zijn stempel als macho.

Het zijde pak is gemaakt van meerdere lagen satijn en bestaat uit een kort jasje met vest en bijbehorende strakke broek die tot onder de knie loopt. De chaquetilla (het korte jack) is gedrenkt in stijfsel waardoor het weliswaar hard is geworden, maar biedt de torero geen enkele bescherming. Het wordt open gedragen en de mouwen zijn los ingezet aan de schouder, waardoor het bewegingsvrijheid biedt. Beide schouders zijn bedekt met grote epauletten, waar kwastjes aan hangen. Net als het jasje zijn ze overdadig voorzien van borduursels en zijn er glinsterende steentjes,  kralen en pailletten opgenaaid. De taleguilla (broek) is een legging, van middel tot net over de knie, met versierde zijpanden. De broek is zo strak dat deze als het ware een tweede huid vormt. De taleguilla wordt om het middel met een sjerp dichtgebonden en aan de pijpen met door kwasten versierde koorden (tale). Onder de broek worden twee paar sokken (medias) gedragen. Het onderste paar is van wit katoen en wordt soms vervangen door een maillot, het bovenste paar is roze en van pure zijde. De voeten zijn gestoken in zwarte leren zapatillas met dikke zool en bovenop een strik en hebben veel weg van de slippers van een ballerina. Onder de chaquetilla draagt de torero een wit overhemd (camisa) met een smalle corbatín (stropdas), die dezelfde kleur heeft (meestal zwart) als de sjerp waarmee de broek wordt dichtgebonden om het middel. Op het hoofd prijkt een typische montero (geweven hoed) en in het haar is een coleta (knot) gestoken. Vroeger droegen torero’s hun lange haar in een knot en sneden deze af wanneer zij stopten met stierenvechten, nu is het een haarstukje. Bij het binnenlopen van de arena heeft de torero een capote de paseo om de linker schouder gevouwen. Deze zijde cape met luxueuze versiersels doet in het verloop van het gevecht geen dienst en wordt ingeruild voor een roze met cape met goudkleurige voering. De matador gebruikt in het derde en laatste stadium van de corrida een rode muleta (cape) en een estoque (gebogen zwaard).

Het volledige kostuum weegt ongeveer 7 kilo en blinkt eigenlijk uit in nutteloosheid. Het biedt geen enkele bescherming, is zwaar, niet flexibel, te warm voor in de zomer en heeft voornamelijk ceremoniële waarde. Vasthoudend als men is, wil men geen enkele wijziging aanbrengen in de kleding. Tegenwoordig worden er wel kostuums gemaakt van een verbeterde stof, waardoor het traje de luces lichter is geworden, chemisch kan worden gereinigd en niet na één corrida hoeft te worden weggegooid, wanneer er een (bloed)vlek op zit. Aan een pak wordt door zes naaisters wel een maand lang gewerkt en kost dan ook een slordige duit. Prijzen lopen wel op tot € 3.000 of meer. Voor de top onder de torero’s geen probleem, want die mag zich verheugen op een vorstelijke gage van enkele tienduizenden euro’s per corrida.

Het aantrekken van het traje de luces is een ceremoniële aangelegenheid en vindt plaats volgens een vast ritueel met een strak tijdschema. De matador wordt bijgestaan door een kleedheer, doorgaans in de privacy van een hotelkamer. De bijgelovigheid druipt er vanaf, elke beweging, los draadje of vlek kan van grote invloed zijn.